18

Slawni lwowianie

16­29 września 2016 nr 17 (261) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Jubileusz 90-lecia księdza kardynala

Mariana Jaworskiego

90 lat księdza kardynala są dogodną okazją do podjęcia próby opisania w skrócie przebytej

dotąd drogi, wielkości dokonań, przeżytych cierpień oraz przekazanego innym szeroko rozu-

mianego dobra. Zadanie to jest tym trudniejsze, że tej próby podejmuje się osoba z zewnątrz,

mająca jedynie możliwość przez kilkanaście lat okresowego wspóldzialania w odtwarzaniu

struktur lwowskiej metropolii w nowo formowanym państwie Ukrainy. Ta moja wyjątkowa oka-

zja bycia pomocnym, zrządzona również opatrznościowo, pozwalala na glębsze wniknięcie

w obszar warunków i ogromu zadań stojących przed dzialającymi tam kaplanami.

rialny wraz ze stanem osobowym zo-

wiarą wyniesioną z kalwaryjskiego

ZENON BLĄDEK

stal zaladowany w bydlęce wagony i

sanktuarium już w pierwszych dniach

tekst

deportowany na ,,Zachód" tj. do for-

swojego duszpasterstwa natrafil na

ANNA GORDIJEWSKA

mowanej w nowym ukladzie granicy

codzienne trudności stawiane insty-

zdjęcia

Polski Rzeczpospolitej Ludowej.

tucjom i organizacjom kościelnym w

W 1991 r. na teren nowo for-

Tak zaczyna się nowy etap w

ich swobodnym dzialaniu na rzecz

mowanej niezależnej Ukrainy zostal

życiu kleryka Mariana Jaworskiego.

wiernych (zwlaszcza mlodzieży) w

skierowany przez Jana Pawla II ks.

Jakże szczęśliwą okazala się ta dro-

spelnianiu praktyk religijnych. A byly

bp Marian Jaworski, z zadaniem

ga lwowskiego wygnańca doprowa-

to jeszcze lata niespokojne, szcze-

odtworzenia historycznej struktury

dzająca go Kalwarii Zebrzydowskiej.

gólnie na przygranicznych obsza-

metropolii lwowskiej. Byl to okres,

Nie byl to latwy etap, ale początkowe

rach, gdzie lata wojny i walk bratobój-

kiedy dominowaly tam zgliszcza

trudy rekompensowala zakonna go-

czych sprzyjaly do utrzymywania się

budownictwa sakralnego obrządku

ścinność i odczuwalny opiekuńczy

stanu tymczasowości i zagrożenia.

lacińskiego, będące efektem ponad

plaszcz Matki Bożej Kalwaryjskiej. Tu

Parafia w Baszni Dolnej posiadala

pólwiecznej dominacji sowieckiego

przez pięć lat, w warunkach częścio-

zaledwie 12 lat swojej dzialalności.

barbarzyństwa. Bp Marian Jaworski

wo wspartych regulami klasztornymi,

Poza wyraźnymi skutkami przewala-

zostal ,,poslany" przez Jana Paw-

kleryk Marian Jaworski powierzyl

jącego się kilka razy frontu, nakladala

la II, by tam z garstką bohaterskich

swój los Tej, do której tlumnie garnęli

się również bieda, utrwalana brakiem

kaplanów podjąć trud przywracania

się pątnicy, u której znajdowali pocie-

jakiejkolwiek infrastruktury komunal-

ludziom wiary w Boga i nadziei na

szenie i moc do dalszego dzialania.

nej. Żadnej drogi bitej, wszędzie bloto

lepsze jutro. Jakże przykre byly dla

Poznal też trudne losy ludzi biednych,

i bezdroża, a jedynym lącznikiem ze

ks. bpa Mariana Jaworskiego chwile

bezdomnych i moc modlitwy oraz

światem byla stacja kolejowa oddalo-

odmowy mu przez miejscowe wladze

liczne nawrócenia. W chwilach tę-

na ok. 2 km od kościola. Jak można

Lwowa godnego przejęcia rządów w

sknoty za wielonarodowym gwarem

wyczytać w opisach: ,,nie zawsze

odtwarzanej metropolii i uroczystego

lwowskiej ulicy znajdowal w zasięgu

można kupić świece, a miejscowe

ingresu do metropolitalnej świątyni.

swojego wzroku dziela Stwórcy, nie-

parafianki nalewaly do szklanek roz-

Powrócil w swoje strony, a nie zostal

skażone jeszcze ludzkim dzialaniem,

topione maslo lub smalec i tak byl

przyjęty, byl wlaścicielem, a nie przy-

potężne górskie masywy oraz wspa-

oświetlany kościól". Mlody ks. wika-

jęto go w domu. Spodziewal się wielu

nialych ludzi, którzy w swej prostocie

riusz nie zrażając się tymi warunka-

wspólpracowników, a zastal zaledwie

i postępowaniu wydawali się być

mi podjąl z zapalem i poświęceniem

kard. Marian Jaworski

kilku kaplanów. On jednak wierny po-

bliżej Boga. Tę tęsknotę za Lwowem

swoją duszpasterską poslugę. Dane

zwyciężyć. W miarę zbliżania się

W tym miejscu warto wstrzymać

wolaniu nie zniechęcil się, ale powró-

lagodzili w części koledzy, wykladow-

mu bylo poznać trud mieszkańców,

nieuchronnego zakończenia zmagań

ten szaleńczy bieg zdarzeń i zwrócić

cil na wskazaną mu drogę tej trudnej

cy oraz odwiedzający ich metropolita

warunki wzrastania dzieci i mlo-

wojennych, poszerzone kontakty z

uwagę na zaistnialy szczęśliwy zbieg

orki na ukraińskim ugorze.

lwowski ks. abp Eugeniusz Baziak,

dzieży, rosnące zagrożenia wobec

Kościolem, szczególnie po otrzy-

okoliczności. Można go nazwać

Marian Jaworski dość wcześnie

który również dzielil los wygnańca.

zludnych komunistycznych miraży.

maniu w 1942 r. sakramentu Bierz-

szczęśliwym, albo jeszcze inaczej: to

odczytal dzialania Ducha Świętego

Ks. Marian tak wspomina po latach

Ks. Marian będący już kardynalem

mowania z rąk ks. abpa Boleslawa

wyraźne dzialanie Opatrzności Bożej

i już w czerwcu 1939 r. po ukończe-

ten okres kalwaryjski: ,,byl to okres

pierwsze lata swego kaplaństwa

Twardowskiego i gorliwa slużba do

w odniesieniu do tego już prawie sze-

niu 6 klas szkoly powszechnej podjąl

nie tylko zapoznawania się z filozofią

wspomina z rozrzewnieniem, dzię-

mszy św. w kościele sióstr francisz-

regowego żolnierza zwycięskiej Armii

starania o kontynuowanie nauki w

religii, dzięki której zainteresowalem

kując Opatrzności za trudy swojego

kanek od Wieczystej Adoracji Naj-

Czerwonej mialo zgola inne plany.

lwowskim gimnazjum. Po zdaniu eg-

się metafizyką, która pomogla mi le-

duszpasterskiego startu.

świętszego Sakramentu, a później

Przedlożone przez siostry józefitki w

zaminu wstępnego zostal przyjęty i z

piej poznać tę jedyną milość jaką jest

Ks. Marian Jaworski, by pod-

w kościele św. Antoniego ugrunto-

sierpniu 1944 r. poświadczenie o pel-

niecierpliwością oczekiwal na rozpo-

Chrystus". 25 czerwca 1950 r. w ba-

dać się nowym opatrznościowym

wywaly w nim myśl poświęcenia się

nionej przez Mariana Jaworskiego

częcie nauki. Niestety nastal wrzesień

zylice kalwaryjskiej Marian Jaworski

wyzwaniom, za wyraźną sugestią

slużbie Bogu i ludziom.

funkcji ,,slużytiela kultu" przy kościele

1939 ­ początek II wojny światowej, a

otrzymal święcenia kaplańskie z rąk

i zgodą ks. abpa Eugeniusza Ba-

1944 rok przyniósl zasadnicze

zakonnym sióstr józefitek i jego nie-

później zmiana frontu i okupanta, któ-

ks. abpa Eugeniusza Baziaka. Ko-

ziaka podjąl studia doktoranckie na

zmiany na wschodnim froncie. Za-

zbędności poskutkowalo o uznanie

rego celem bylo nie tylko zawladnię-

niec studiów ks. Mariana w Kalwarii

Wydziale Teologicznym UJ w Kra-

powiedź zbliżającego się końca

go jako ,,niezdolnego" i przekwalifiko-

cie tych obszarów, ale i zniewolenie

Zebrzydowskiej, pod bokiem Pani

kowie. Zamieszkal wówczas przy

wojny, nieuregulowany jeszcze w

wano go do rezerwy. Ten ważny zwrot

zamieszkalej tam ludności.

Kalwaryjskiej, zakończyl zaledwie po-

parafii św. Floriana w Krakowie. Tak

pelni formalnie status powojennych

zaważyl na dalszych losach Mariana,

Poznal w okresie swojej wcze-

czątkowy wieloletni okres jego związ-

zacząl się kolejny rozdzial w życiu

stref wplywów, jak również lokalne

który miesiąc po zlożeniu matury w

snej mlodości co znaczy żyć w mroku

ków z tym cudownym miejscem.

ks. Mariana, który otworzyl 54-letnią,

reaktywowanie niektórych dziedzin

czerwcu 1945 r. zostaje przyjęty do

okupacji, najpierw niemieckiej, a póź-

Dalszym etapem na życiowej

o niezwyklej donioslości znajomość,

życia spolecznego i rysująca się ry-

Seminarium Duchownego we Lwo-

niej sowieckiej. Odczul strach i glód,

drodze Księdza Mariana Jaworskie-

serdeczną przyjaźń i okres twórcze-

chla normalizacja, a nawet nadzieja

wie. Krótka to byla radość chlonąć

lecz na tajnych kompletach poglębial

go byla bezpośrednia z pelnym od-

go wspóldzialania z ks. dr. Karolem

powrotu do stanu przedwojennego

prawdy wiary w gronie podobnie

swoje zasoby wiedzy podstawowej.

daniem slużba Bogu i ludziom. Basz-

Wojtylą, późniejszym Papieżem Ja-

zapowiadaly możliwość, a nawet

zlaknionych mlodzieńców, gdyż już

Byl świadkiem barbarzyńskich dzia-

nia Dolna to pierwszy przystanek,

nem Pawlem II. W tym okresie, poza

pewność powrotu do wcześniej do-

po kilku zaledwie miesiącach umoc-

lań okupantów nieliczących się z ży-

do którego zostal poslany na swoją

intensywnym zglębianiem wiedzy z

konanego wyboru. Inne byly plany

niony formalnymi uchwalami okupant

ciem ludzkim, którzy swoje ideologie

duszpasterską misję do parafii pw.

zakresu filozofii, ks. Marian wlączyl

,,zwycięzcy" polegające na przyspie-

uruchomil swoją machinę totalnego

wprowadzali silą i bezwzględnością.

św. Andrzeja Boboli. Oceniając dal-

się w nurt spolecznego życia dobra-

szonym werbunku do armii dla uzu-

ucisku i gruntownego oczyszczenia

Jedyną przystanią i oazą bylo zaci-

sze misyjne kroki ks. Mariana odnaj-

nej grupy akademickiej mlodzieży

pelnienia ubytków w poszczególnych

przedpola do wprowadzenia swojego

sze domowe, w którym sumiennie

duje się z latwością Boże plany kie-

zwanej ,,rodziną", dzialającej przy

jednostkach, by zakończyć zwycięski

komunistycznego ladu. Kościól ob-

zachowywano i wdrażano wartości

rowania go do diecezji lubaczowskiej

,,św. Florianie", której duchowym

marsz na Berlin. Marian Jaworski

rządku lacińskiego wraz z jego zaple-

chrześcijańskie.

zwanej również diecezją ,,lwowsko-

opiekunem byl ks. dr Karol Wojtyla.

stanąl, jak wielu innych w podobnym

czem, dla którego nie bylo miejsca,

W tych warunkach dojrzewala z

lubaczowską". Ta niewielka część b.

Organizowane wówczas okazjonalne

wieku, na wezwanie Wojskowej Ko-

zostal w pierwszej kolejności skaza-

pewnością myśl i pragnienie mlode-

archidiecezji lwowskiej znalazla się,

,,rodzinne" wycieczki w góry, nazywa-

misji Uzupelnień. Otrzymal pozytyw-

ny na unicestwienie, a tym samym i

go Mariana by żyć inaczej, bo dobro

chyba dość przypadkowo, w struk-

ne ,,duszpasterstwem turystycznym",

ną ocenę zdolności wojskowej i przy-

likwidacja Seminarium Duchownego

przekazywane mu przez środowi-

turach administracyjnych Kościola w

mialy nie tylko na celu regenerację sil

gotowywano dla niego już przydzial

zostala przesądzona. W październi-

sko, w którym chętnie przebywal i

Polsce. Ks. Marian Jaworski ze swo-

fizycznych, ale by z dala od zasięgu

do określonej jednostki.

ku 1945 r. częściowy dobytek mate-

przyswajane nauki muszą w końcu

im mlodzieńczym zapalem i glęboką

dzialania zewnętrznych ,,UBezpieczy-