img
3
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 15­28 czerwca 2018 nr 11 (303)
Inauguracja projektu Innowacyjne
Szlakiem II Brygady Legionów Polskich
Centra Aktywności Lokalnej
(dokończenie ze s. 1)
na Ukrainie
Mlodzieży Polska! Patrz na ten krzyż!
Fundacja Wolność i Demokracja rozpoczęla nowy
Legiony Polskie dźwignęly go
program pod tytulem ,,Innowacyjne Centra Aktyw-
wzwyż,
ności Lokalnej. Wspomaganie rozwoju mniejszości
Przechodząc góry, lasy i waly
Do Ciebie, Polsko, i dla Twej chwaly!
polskiej na Ukrainie" na który 2 czerwca do Lwowa
Adam Szania
zjechali się przedstawiciele środowisk polskich prak-
W poszukiwaniu śladów po wal-
tycznie ze wszystkich zakątków Ukrainy. Projekt ten
kach wojennych zauważyliśmy też po-
jest kontynuacją projektu ,,Szkola wspólpracy", który
zostalości okopów wojennych i drutów
byl realizowany na Ukrainie w 2015­2016 r.
kolczastych. W czasie międzywojen-
nym przebiegala tam granica polsko-
szkola jest jedynym miejscem, gdzie
ALEKSANDER KUŚNIERZ
czechoslowacka, a teraz jest granica
rodzic przyprowadzając swoje dziec-
tekst i zdjęcie
administracyjna między obwodami ­
ko może zetknąć się z polskością,
lwowskim i zakarpackim. Pracownicy
Andrzej Klimczak (od lewej) i Rafal Kocot
polską flagą, polskim świętem zarów-
Do udzialu w projekcie zaproszo-
IPN, Oddzial w Rzeszowie dokladnie
no patriotycznym, jak i religijnym.
no 36 lokalnych środowisk stacjonar-
pamięci narodowej opowiedzial wi-
W styczniu 1915 roku w oko-
objaśnili dziennikarzom sytuację hi-
Sekretarz Zarządu Fundacji Wol-
nych szkól polskich oraz szkól sobot-
ceprezes Polskiego Towarzystwa
licach tej górskiej wsi toczyly się
storyczną oraz jej umiejscowienie
ność i Demokracja Lilia Luboniewicz
nio-niedzielnych z Ukrainy. Ideą pro-
Kulturowego im. Adama Mickiewi-
krwawe walki z udzialem II Brygady
geograficzne. Przy pomniku wszyscy
mówila o celu projektu, realizowane-
jektu jest zintegrowanie i poglębienie
cza Wlodzimierz Hulaj.
Legionów. Jest to jedno z niewielu
obecni uczcili pamięć poleglych w tej
go przez fundację:
aktywności Polaków mieszkających
W tym dniu uczestnicy wypra-
miejsc bitew Legionów Polskich na
miejscowości Legionistów Polskich.
- Glównym celem projektu jest
na Ukrainie w kierunku pielęgnowa-
wy śladami II Żelaznej Brygady
terenie obecnej Rumunii oraz naj-
Jednak z powodu braku czasu nie
zaktywizowanie różnych środowisk,
nia i rozwijania ich tożsamości naro-
Karpackiej Legionów Polskich do-
bardziej na poludnie wysunięty punkt
dotarliśmy do Cmentarza Legioni-
przede wszystkim uczniów, rodzi-
dowej, ulatwianie wspólpracy między
tarli do Bukowiny Poludniowej w
szlaku bojowego Legionów. Wedlug
stów, który znajduje się po stronie za-
Rumunii. W Domu Polskim w No-
kronik wojennych 17 stycznia 1915
karpackiej. Wracamy do Rafajlowej,
wym Solońcu odbylo się spotkanie
roku polscy legioniści w wielkim śnie-
gdziewidoczne kwiaty przy pomni-
z potomkami Górali Czadeckich,
gu i mrozie pokonali przelęcz Prislop
ku legionistów w centrum wsi. Są też
którzy przywędrowali na te tereny
i zaczęli marsz w stronę Bukowiny
pomysly, żeby nabyć zachowaną do
w XVIII wieku. Historycy wyglosili
traktem przez Karlibabę. Następ-
dziś ,,Hallerówkę", budynek miejsco-
wyklady poświęcone II Brygadzie
nego dnia zatrzymaly ich rosyjskie
wego Zarządu Leśnego, gdzie kwate-
Legionów Polskich historii Polski
karabiny maszynowe. Dowodzący
rowalo dowództwo legionistów z gen
oraz przekazali publikacje i mate-
2. Pulkiem Piechoty w II Brygadzie
Hallerem na czele. W pensjonacie
rialy edukacyjne IPN. Również po-
Legionów Polskich major Marian Że-
,,Lubawa" poczęstowano nas smacz-
przednio materialy IPN przekazano
gota-Januszajtis wydal rozkaz ataku.
nymi daniami kuchni huculskiej.
22 stycznia Rosjanie zostali wyparci.
Zginęlo 12 legionistów ­ kapitan Sta-
nislaw Strzelecki i 11 szeregowców,
których  pochowano  następnego
dnia, obok kościola. Pomnik Legio-
nów powstal w 1932 roku, w 2007
ców, nauczycieli, lokalnych liderów
szkolą, rodziną i środowiskiem lokal-
zostal odnowiony z funduszy Senatu
po to, by móc wspólnie rozwiązywać
nym oraz pomoc w budowaniu kapi-
Rzeczypospolitej Polskiej staraniem
problemy, zastanawiać się nad per-
talu spolecznego.
Stowarzyszenia ,,Wspólnota Polska" i
spektywami, nad rozwojem swojej lo-
W hali sportowej szkoly nr 10
Towarzystwa Karpackiego. Na grobie
kalnej spoleczności. Dziś do Lwowa
im. św. Marii Magdaleny zebralo
legionistów polskich zapalono bialo-
przybyli przedstawiciele placówek
się ponad 180 uczestników projek-
czerwone znicze.
reprezentujące calą Ukrainę i szereg
tu ­ dzieci, nauczycieli, rodziców i
Przypominam sobie również, że
organizacji, z którymi wspólpracuje-
lokalnych liderów. Obecnych powital
w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu
wedlug kronik wojennych, obok Legio-
tam dobre miejsca dla noclegów, z
my szereg lat. Dzisiejsza inicjatywa
prezes fundacji Wolność i demokra-
Europejskiego w Iwano-Frankiwsku.
nistów Polskich pod sztandarami armii
których często korzystają turyści z
jest jednocześnie otwarciem ale też
cja Robert Czyżewski i sekretarz
Część polskich dziennikarzy zakwa-
austriackiej walczyla wtedy przeciwko
Polski.
i warsztatem praktycznym, gdzie
zarządu Lilia Luboniewicz. Konsulat
terowala się w gościnnych domach
carskiemu wojsku rosyjskiemu tak-
Wieczorem 7 czerwca w Iwano-
różne grupy będą poznawać techniki
Generalny RP we Lwowie reprezen-
mieszkańców Nowego Solońca. Byla
że Rota Huculska pod dowództwem
Frankiwsku odbylo się spotkanie w
wspólpracy w celach realizacji pro-
towala zastępca kierownika placówki
też możliwość spotkać się z miesz-
porucznika Omeliana Lewickiego,
Centrum Kultury Polskiej i Dialogu
jektu lokalnego. Uczymy po to, żeby
konsul Katarzyna Solek. Wyklady
kańcem sąsiedniej ukraińskiej wioski
adwokata z Kolomyi, który zginąl i byl
Europejskiego, na którym byl obecny
wspólnymi silami wzmocnić nasze
wprowadzające do projektu przed-
Majdan Michalem Owidiem Tkaczem,
pochowany przy cerkwi. Obok kościo-
konsul Rafal Kocot z Konsulatu Gene-
polskie środowisko na Ukrainie.
stawili: Zofia Domaradzka-Grochwal-
który opowiedzial o dobrosąsiedztwie,
la, w którym sprawują nabożeństwa
ralnego RP we Lwowie. Następnego
Andrzej Pery, wspólorganizator
ska, Jaroslaw Wolosiewicz i Andrzej
od samego początku, już prawie 200
miejscowi Niemcy, zapoznajemy się
dnia polski dyplomata oprowadzil
projektu wspomnial o wcześniej-
Pery. Po poludniu warsztaty zostaly
lat, panującym między Ukraińcami a
z Huculami, suszącymi tu siano. O
delegację historyków IPN i dzien-
szych inicjatywach fundacji:
poprowadzone przez edukatorów z
Polakami, których przodkowie przybyli
wspomnianej mogile nie wiedzą a jest
nikarzy po Cmentarzu Polskim w
- Projekt realizowany w tym roku
Ukrainy w 13 grupach, które mialy za
tam na początku XIX wieku.
w Karlibabiecztery cmentarze i
Kolomyi, gdzie znajdują się groby
jest pewną kontynuacją projektu,
zadanie zbudowanie atmosfery dla
W trakcie podróży wyslucha-
kilka świątyń. Wedlug slów Huculów,
polskich legionistów oraz pomnik II
który odbyliśmy już dwa lata temu
wspólpracy i zdefiniowanie potrzeb
no wykladów historyków z IPN z
Polacy odwiedzają grób polskich le-
Brygady Legionów Polskich, nieste-
­ ,,Szkola wspólpracy". Po tym jak
uczestników.
Oddzialu w Rzeszowie. Dr hab.
gionistów. Gdyby ktoś chcial się za-
ty przeksztalcony na pomnik Strzel-
,,Szkola wspólpracy" pokazala, że
Prezes Fundacji Wolność i De-
Krzysztof  Kaczmarski  przybliżyl
trzymać w tej pięknej miejscowości
ców Siczowych. O szczególach
można i warto wspólpracować, zde-
mokracja Robert Czyżewski powie-
postać generala Józefa Hallera, dr
wśród wysokich gór, to Huculka Kata-
sytuacji związanej z zachowaniem
cydowaliśmy, że warto wyjść poza
dzial:
Piotr Szopa mówil o miejscach pa-
rzyna Cyga mogla by ich zakwatero-
szkolę do środowiska lokalnego. Na
- Od kilku lat prowadzimy ze-
mięci II Brygady Legionów, dr Jacek
wać i nakarmić. Chętnie zaprasza, by
bazie szkoly wlączamy lidera, żeby
spól projektów wsparcia oświaty.
Magdoń o powstaniu II Brygady Le-
przyjeżdżać do Karlibaby.
wspólnie ze środowiskiem lokalnym
Trzeba pamiętać że są różne typy
gionów, a Tomasz Bereza opowie-
Przed nami jeszcze mialo być
planować pracę, diagnozować po-
polskiego szkolnictwa na Ukrainie,
dzial o sowieckich wysiedleniach ze
wyjście do osady Fluturica, jednak
trzeby i żeby wspólnie wykonywać
że takie szkolnictwo jest wpisane w
strefy przygranicznej do Besarabii
znów zabraklo czasu. A to znaczy,
zadania. Dziś mamy tu 30 zespolów
oświatę ukraińską i obejmuję okolo
w 1941 r. Po wysluchaniu wykladu
że musimy przyjechać jeszcze raz w
przy szkolach sobotnio-niedzielnych
tysiąca dzieci. Ten projekt polega
Piotra Chmielowica o 49. Huculskim
Gorgany Ukraińskie, również do Ru-
i sześć większych zespolów ze szkól
na wspólpracy czterech środowisk
Pulku Strzelców oraz o funkcjono-
munii i poważnie popracować.
z polskim językiem nauczania, lącznie
związanych z każdą szkolą ­ jest to
waniu w wojsku II Rzeczypospolitej
Z przelęczy Prislop (1413 m
36 zespolów skupiających 180 osób.
środowisko nauczycieli, uczniów, ro-
i jego wyróżnikach regionalnych
n.p.m.) patrzymy na jeszcze zaśnie-
Projekt ,,Innowacyjne Centra
dziców i liderów. Można powiedzieć,
dotarliśmy do polożonej w wysokich
żone Alpy Rodniańskie. W kierunku
Aktywności Lokalnej. Wspomaganie
że w każdej szkole taka wspólpraca
górach Karlibaby (rum. Cârlibaba).
pólnocnym, za sąsiednim pasmem
rozwoju mniejszości polskiej na Ukra-
jest bardzo istotna. W szkolach pol-
Ta rozloga wieś leży w dolinie rze-
gór widoczny jest Pop Iwan. Powoli
inie" jest wspólfinansowany przez Se-
skich jest szczególna, bo w wielu
ki Zlota Bystrzyca, tuż przy granicy
zjeżdżamy do Marmaroszu, gdzie w
nat RP w ramach sprawowania opieki
miejscach szkola jest tym najważ-
historycznej z Siedmiogrodem, po
Syhocie Marmaroskim w dniach na-
Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad
niejszym miejscem, gdzie toczy się
wschodniej stronie Alp Rodniań-
szej wyprawy odbyly się obchody ku
Hold poleglym legionistom
Polonią i Polakami za granicą.
życie polskie. W wielu przypadkach
skich.
czci polskich legionistów.
w Karlibabie