15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 15­28 czerwca 2018 nr 11 (303)

Stańmy bracia wraz,

nej polityce ­ podpisuję się pod nią!

państwa. Lokalny samorząd, mer,

Tyle, że to teoria tylko! W brutalnej

wójt ­ mają zazwyczaj lokalne inte-

rzeczywistości ,,polityka historyczna"

resy. Tyle, że za ich realizację musi

najczęściej sprowadza się do tego,

placić nawet nie jedno, a od razu

ilu jest tu nas...

by calkowicie pomijać jedne, a glo-

dwa państwa ­ Ukraina i Polska. To

ryfikować drugie wydarzenia. Malo

bez sensu.

tego, polityka historyczna często

Część siódma ­ agentura. Nieste-

,,podkolorowuje" to, czy inne, tak by

ty tak! Udawanie, że ,,Wielki Brat" jest

Ukrainie Centralnej jest dość slaba,

elementy wolnościowe na Ukrainie

Z ROBERTEm CZYŻEWSKIm,

pasowalo do tez przez nią uprzednio

grzeczny i swoich palców w polsko-

często wiejska. Świadomość tego,

obecnej, są związane z tradycjami

prezesem Fundacji ,,Wolność

przyjętych. W takiej polityce histo-

ukraińskich sprawach ,,nie macza"

że są Polakami, idzie w parze z zu-

I Rzeczypospolitej. Nie jest to tak,

i Demokracja" rozmawiala

rycznej to nie wnioski są formulowane

jest naiwnością. Tak samo zresztą jak

pelnym brakiem znajomości języka

że konstytucja Filipa Orlyka, z któ-

JANA STĘPNIEWICZ, dzien-

na podstawie analizy faktów, a fakty

naiwnością jest tlumaczenie calego

polskiego, z jakimś dalekim poczu-

rej Ukraińcy są tak bardzo dumni,

nikarka TVP.

są wybierane i przycinane tak by pa-

zla, które się między Ukrainą i Polską

ciem związków rodzinnych. Jeżeli

wyrosla z niczego, byla to stara

sowaly do (paradoks!) uprzednio

dzieje dzialaniami slużb specjalnych

ta świadomość się dziś odradza, to

tradycja Rzeczypospolitej. Polacy

Na początek wywiadu

sformulowanych wniosków(!). Przy-

i agentury (przeróżnej) Federacji

dlatego, że Polska jest dziś krajem

nie powinni być jedynymi spadko-

proszę o kilka slów o dzia-

pomina mi to zachowanie dziecka w

wiadomej. Rosja jest żywotnie zain-

w miarę zamożnym, i że można do

biercami tradycji Rzeczypospolitej,

lalności Fundacji ,,Wolność

sklepie z cukierkami ­ wybieranie: to

teresowana odbudowaniem swojej

Polski wyjechać. Ale nie można tym

jakimi są w swoim mniemaniu, ale

i Demokracja", której pre-

bierzemy, a tego nie. Tyle tylko, że o

strefy wplywów w Europie, a Ukraina

ludziom czynić z tego zarzutu.

Ukraińcy powinni poczuć się też

zesem Pan jest.

ile podobne zachowanie dzieci jest

jest ,,sworzniem" tej strefy. Bez Ukra-

Fundacja Wolność i Demokracja

zrozumiale, mile i zabawne, to takie

iny ­ nic z tego. Dlatego wyizolowa-

sprawuje opiekę nad polską oświatą

wybiórcze traktowanie historii budzi

nie Ukrainy, sklócenie ze wszystkimi

na Ukrainie, szkolami sobotnio-nie-

mój sprzeciw. Hruszowice wpadly w

sąsiadami, zniszczenie jej reputa-

dzielnymi, nad polskimi mediami i

żarna polskiej i ukraińskiej polityki

cji ­ leży w strategicznym interesie

szeregiem innych projektów, skie-

historycznej niestety. W dzialaniach

,,Wielkiego Brata". Uwaga dla czyta-

rowanych do Polaków na Ukrainie,

polskich i ukraińskich oficjeli, slużb,

jących ­ powyższa, to nie są moje

Bialorusi, a także częściowo w Eu-

instytutów wszelakich wlaśnie sluże-

,,mądrości". Nie jestem geopolitykiem,

ropie Zachodniej i na świecie: np.

nie polityce historycznej widzę. Mam

nie jestem strategiem. Jednak, jako

Polaków w Niemczech. Jest też Au-

wrażenie, że nie tyle dla nich jest

że żyję tu, gdzie żyję i robię to, co

stralia, będzie to też Turcja.

ważne ­ poprzez analizę zebranych

robię ­ wiele o Rosji czytam. Szcze-

Drugim polem naszego zainte-

materialów i wiedzy ­ rzetelne usta-

gólnie o jej strategii, oczekiwaniach,

resowania jest dzialalność prode-

lenie stanu faktycznego i rozwiąza-

sposobie postrzegania świata. I to co

mokratyczna. Glównie należaloby tu

nie problemu, likwidacja konfliktu, ile

napisalem powyżej, to nie moje wizje,

wskazać naszą opiekę nad opozycją

takie ,,przykrojenie", zinterpretowanie

a opinie ludzi wysoko postawionych,

bialoruską.

tego co się dalo ustalić, by zabezpie-

zawodowo zajmujących się polityką

Wiele osób dzialających

czyć ,,swoją wersję".

międzynarodową i kompetentnych,

Robert Czyżewski udziela wywiadu telewizji Kuriera Gali-

podobnie jak Pan, na styku

Przyklady? A proszę ­ najjaskraw-

czyli takich, którzy wiedzą co mówią,

cyjskiego

polsko-ukraińskim,odczuwa

szy dla mnie! Ekshumacja w Hruszo-

wyrażone bądź w środkach masowej

Wśród Polaków, otwartych na

jej spadkobiercami. Myślę, że to

w ostatnim czasie rozczaro-

wicach. Wynik (z tego co do mnie

informacji, bądź w rozmowach ze

wspólczesność, jest ogromna sym-

wlaśnie jest odpowiednia droga. Ale

wanie: szlo dobrze i się po-

dotarlo) ­ na podstawie prac ekshu-

mną (nazwisk ich nie wymienię ­ nie

patia do Majdanu. Ukraina ruszyla w

takich wskazań jest więcej. Czymś

psulo. Czy Pan też odczuwa

macyjnych nie można jednoznacznie

jestem upoważniony). Zważając na

tę stronę, o której tam świadomi na-

takim móglby być na przyklad sojusz

takie rozczarowanie?

ustalić, że partyzanci UPA zostali tam

powyższe oraz mając na uwadze in-

rodowościowo Polacy marzyli. Mam

Na to pytanie bardzo ciężko jest

polsko-ukraiński z 1920 roku. Mimo,

pochowani. Strona polska ­ nie zosta-

formacje o aresztach na Ukrainie i w

w klapie znaczek Rzeczypospolitej

odpowiedzieć jednoznacznie. Od

że ukraińska armia byla mniej liczna

li pochowani, to byl pomnik, a nie grób

Polsce rosyjskiej agentury dzialającej

trojga narodów ­ Orzel, Pogoń i Mi-

paru lat odczuwalem to tak, jak to

niż polska, dokonala ona heroiczne-

(w uproszczeniu oczywiście). Strona

na styku Polska ­ Ukraina, dodając

chal Archaniol Kijowski. Bylo to ma-

jest w polskim powiedzeniu: ,,jest trup

go czynu wspólnie z armią polską

ukraińska ­ znaleziono guzik (!) który

do tego kto i jak zrujnowal pomnik w

rzenie XIX wieku, marzenie wspólnej

w szafie". Są pewne tematy, które

­ zatrzymala pochód bolszewicki na

byl częścią munduru Wermachtu ­

Hruszowicach, kto to rujnowanie sfil-

walki przeciwko Moskwie. A teraz ­

są nie poruszane, są odkladane, a

Zachodnią Europę. Można by takich

żolnierze UPA nosili takie mundury ­

mowal i film upowszechnil w Interne-

teraz to Ukraińcy sami przeciwko

przeczuwam, że one kiedyś wybuch-

postaci i czynów więcej znajdować.

zostali pochowani ­ to byl grób, a nie

cie, nie sposób się oprzeć wrażeniu,

Moskwie walczą, a my się jeszcze

ną. Wspólczesność Polskę i Ukrainę

Problem jednak polega na tym, że

pomnik (znowu w skrócie i uprosz-

że Hruszowice staly się ofiarą rosyj-

do nich plecami odwracamy.

wyjątkowo zbliża. Jest to ucieczka

dla nacjonalistycznych środowisk ­

czeniu). Przepraszam, ale dla mnie

skiej akcji. Tak jak Polska i Ukraina ­

przed Wschodem. Myślę, że w glę-

zarówno polskich, jak i ukraińskich ­

Jaka rolę w kwestii sto-

powyższe jest i straszne, i śmieszne

w tym przypadku.

bi serca Ukraińcy są tradycjonali-

są to postacie i czyny niewygodne.

sunków polsko-ukraińskich

jednocześnie. Po pierwsze ­ w arche-

Skrępowani brakiem wzajemne-

styczni, podobnie jak Polacy. Różne

widzą dla siebie Polacy,

Wróćmy do Pana pracy w

ologii brak potwierdzenia nie może

go szacunku, brakiem empatii, mak-

nowomodne europejskie lewicowe

mieszkający na Ukrainie?

fundacji. Od lat ma Pan kon-

być zaprzeczeniem. Przynajmniej ja

symalizmem, niewiedzą, ulomną po-

Tu najlepiej odpowiedzieć bardzo

wynalazki Ukraińcom się nie podo-

takt z polską mniejszością

tak to rozumiem. Po drugie, mundury

lityką historyczną, brakiem poczucia

konkretnym przykladem. Od bardzo

bają. Innymi slowy: Ukrainiec spon-

narodową na Ukrainie. Proszę

z niemieckimi guzikami, po wojnie,

odpowiedzialności, brakiem zaufania

wielu lat w Jaremczu odbywa się

tanicznie w Polsce czuje się nieźle.

powiedzieć, czy ostatnie wy-

wielu nosilo ­ nie tylko UPA. Dlatego,

i życzliwości ­ daliśmy się ,,rozegrać"

konferencja polsko-ukraińska, orga-

Natomiast, kiedy zaczyna przeżywać

darzenia historyczne ­ mam

jeśli przyjąć, że do wiadomości pu-

jak dzieciaki w piaskownicy. Mam

nizowana przez środowisko Kuriera

swoją ukraińskość, to zderza się z

na myśli majdan i wojnę, któ-

blicznej podano prawdziwe wyniki

nadzieję, że to czegoś tak Polskę,

Galicyjskiego. Wydaje mi się, że jest

polską pamięcią o różnych wydarze-

ra wciąż trwa ­ zmienily sto-

prac ekshumacyjnych, uczciwym by

jak i Ukrainę nauczy, mam nadzieję.

to jedno z miejsc trwalych spotkań

niach, które mogą mu nie pasować. Z

sunek Polaków na Ukrainie

bylo stwierdzenie ­ nie potwierdzo-

Mam nadzieję, że Hruszowice nie

polsko-ukraińskich, odbywających się

Polakami jest tak samo.

do państwa ukraińskiego?

no, nie zaprzeczono. Tymczasem

tylko będą kolejnym zarzewiem pol-

na polu bardzo szeroko rozumianej

Po pierwsze należy powiedzieć,

Rozmawiamy w dość

obie strony konfliktu, aż ,,przebiera-

sko-ukraińskiej awantury, a staną się

humanistyki.

że nie ma jednego ,,typu" Polaków

symbolicznym miejscu, nie-

ją nogami" z chęci potwierdzenia z

świetnym przykladem tego, jak dzia-

na Ukrainie. Na pewno należaloby

A teraz chcialabym zapy-

daleko pomnika Nieznanego

góry przygotowanych wniosków hi-

lają destrukcyjne mechanizmy ruj-

wyróżnić tereny Galicji Wschodniej,

tać odwrotnie: jaką rolę mogą

Żolnierza. Historia faktycznie

storycznej polityki. Takie mam wra-

nujące polsko-ukraińską przyszlość.

przede wszystkim Lwów. Tam Pola-

spelnić Ukraińcy, mieszkają-

dzieli Ukraińców i Polaków,

żenie, tak myślę i w sumie ­ bardzo

Mam nadzieję.

cy w bardzo silny sposób odczuwają

cy w Polsce?

ale chyba nie w tym tkwi

mi smutno.

Ja, jak zawsze ­ recept nie wypi-

Problem jest zupelnie innego kali-

swoją polskość w silnym oddzieleniu

problem, a w rozstawianiu

Szósta część ­ kto ,,robi" naszą

suję, genialnych pomyslów nie mam,

bru. Polska mniejszość, mieszkająca

tego co jest ukraińskością. Ale i tam

akcentów?

politykę zagraniczną. To też nie tylko

nikogo nie namawiam, nikogo do ni-

na Ukrainie stopniowo maleje, ale

To co dzieli w historii, to nie jest

antyukrainizmu w zasadzie nie bylo.

problem Hruszowic, ale wlaśnie na

czego nie zmuszam. Piszę, bo chcę

i odradza się. Ze strony ukraińskiej

realna historia narodowa, ale to wy-

Z polskiego punktu widzenia jest

przykladzie Hruszowic jest on do-

dostarczyć Wam, szanowni czytelni-

mamy proces odwrotny ­ bardzo

bór dokonany ex post. Są wydarze-

widoczne, że po powstaniu niepod-

brze widoczny. Decyzję o rozbiórce

cy ,,materialu do przemyśleń". Wy-

aktywni, dynamiczni i przedsiębior-

nia w historii Polski i Ukrainy, które

leglego państwa ukraińskiego od-

pomnika podjąl wójt wcale nie naj-

jaśnię. Byl kiedyś taki radziecki film

czy Ukraińcy przyjeżdżają do Polski.

dopiero po latach stawaly się ważne

nowiono, a nie zburzono Cmentarz

większej, nie najludniejszej, nie naj-

,,Siedemnaście mgnień wiosny". W

Myślę, że każdy Ukrainiec, będący w

i popularne. Znaczy należy poszu-

Orląt Lwowskich, itd.

bogatszej gminy w Polsce. O spo-

tym filmie akcja, od czasu do czasu,

Polsce, powinien pamiętać, że nawet,

kać w tej historii tego co nas lączy,

Zupelnie inny typ ­ to są Polacy

sobie realizacji tej decyzji ­ nawet

byla przerywana takimi niemal doku-

gdy tego nie chce, to jest ambasado-

bo i Ukraińcom i Polakom jest to po-

na Ukrainie Centralnej. Tam ci Po-

nie napiszę. Tym samym ostatnim

mentalnymi wstawkami nazwanymi

rem ukraińskości. Większość Pola-

trzebne. Obecnie Polska może czuć

lacy przeżyli to, co i cale spoleczeń-

,,ogniwem" które podejmowalo de-

,,materialy do przemyśleń". Dzielny

ków wskutek klopotów na granicy na

się wyjątkowo bezpiecznie. Po raz

stwo ukraińskie ­ Wielki Glód. Tej

cyzje, tym który ,,wcisnąl czerwony

radziecki agent (Styrliz) ­ grany przez

Ukrainę nie jeździ. Każdy Ukrainiec

pierwszy od 300 lat. Między innymi

świadomości chyba na Ukrainie nie

przycisk" polsko-ukraińskiego kon-

ulubionego aktora Breżniewa (Wia-

mieszkający w Polsce jest dla Polaka

dlatego, że gdzieś pod Awdiejewką,

ma, ale Polacy zostali procentowo o

fliktu byl wójt. Podobnie we Lwowie,

czeslawa Tichonowa), robil mądrą

calą Ukrainą, którą zna. Taka świa-

czy gdzieś na Wschodzie zatrzyma-

wiele bardziej niż Ukraińcy dotknięci

zezwolenie na marsz ,,Nie dla pol-

minę, przykladal smuklą dloń do posi-

domość, że jestem ambasadorem

ne są rosyjskie czolgi. W konsekwen-

terrorem sowieckim. Jeżeli chodzi o

skich panów" zgodę wydaly lokalne

wialych skroni, myślal i... na podsta-

wlasnego kraju powinna być tu silnie

cji z polskiego punktu widzenia, na-

odsetek, to podczas operacji polskiej

wladze. To i dziesiątki podobnych

wie tych ,,materialów do przemyśleń"

mobilizująca.

leżaloby jakoś z tą ukraińskością się

NKWD mniejszość polska zostala

temu. W sumie ­ lokalny samorząd

podejmowal genialną i jedynie slusz-

pogodzić. Z drugiej strony ­ Ukraińcy

zlikwidowana niemal doszczętnie.

Dziękuję za rozmowę.

generuje konflikt międzynarodowy,

ną decyzję. Liczę na Waszą mądrość,

chyba powinni przyjąć, że pewne

Wobec tego mniejszość polska na

z którym muszą sobie radzić cale

Przyjaciele!

(TVP3 Warszawa)