28

Z pamiętnika podróżnika

15­28 czerwca 2018 nr 11 (303) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

klasztory rzymskokatolickie na wschodzie

Rzeczypospolitej ­ dominikanki

Kontynuując temat zgromadzeń żeńskich, zatrzymamy się tym razem przy zakonie św. Dominika.

Kamieniec Podolski. Stwier-

dowala kasztelanka wileńska Zofia

dzić można, że jest to klasztor-wę-

Chodkiewiczowa w 1635 roku. Wia-

drowiec, bowiem kilkakrotnie zmie-

domo, że olbrzymi klasztor wybudo-

nial swoje miejsce, zanim osiadl tam,

wany w roku 1743 będący obecnie

gdzie możemy go oglądać. Poza tym,

w stanie skrajnej ruiny, bez stropów

jest to najskromniejszy z barokowych

i podlóg ­ w okresie sowieckim byl

zabytków miasta. Na początku XVII

zachowany w calości. Co się tyczy

wieku przy wsparciu przyszlej domi-

kościola św. Mikolaja, są różne wer-

nikanki Elżbiety Wieluńskiej, klasztor

sje: powstal w 1653 roku, lub wraz z

dla sióstr dominikanek ufundowala

zabudowaniami klasztornymi.

siostra kasztelana kamienieckiego

Klasztor  zostal  skasowany

Andrzeja Potockiego, Elżbieta Cie-

przez Austriaków pod koniec XVIII

plowska. Olga Plamienicka pisze, że

wieku i przekazany grekokatoli-

Cieplowska, początkowo wyznaw-

kom. Interesujące jest, że w latach

czyni kalwinizmu, z czasem zlikwi-

1945-1951 świątynia znów byla

dowala z bratem szkolę kalwinistów

czynna jako rzymskokatolicka. Po

na zamku w Poniewieżu, przeszla

,,wymianie terytoriów" znów zosta-

na wiarę katolicką, wstąpila do do-

la zamknięta i sowieci umieścili tu

minikanek i poświęcila się nauczaniu

magazyny. Polacy odchodząc, za-

dziewcząt. W 1616 roku w okolicy

brali XVII-wieczną ikonę MB Belz-

Bramy Ruskiej zakupila kamienicę na

kiej, która obecnie jest czczona w

brzegu Smotrycza, którą przebudo-

Ustrzykach Dolnych.

wala na klasztor św. Michala (wedlug

W 1991 roku kościól znów prze-

Klasztor ss. dominikanek w Kamieńcu

N. Ursu ­ Niepokalanego Poczęcia).

kazano grekokatolikom. We wnętrzu

stry wrócily do klasztoru przy baszcie

Świątynię wewnątrz tylko po-

Prawdopodobnie pierwszy kościól

skiego, którzy przedstawil mnie Jego

zachowaly się fragmenty fresków i

Stefana Batorego, ale po kilku latach

bielono, na oznakę ślubu czystości

przy klasztorze byl drewniany. To

Ekscelencji biskupowi kamieniec-

renesansowy portal. Stosunkowo

zmarly i klasztor przestal istnieć.

w regule zakonu, i ozdobiono sztu-

stąd pochodzila s. Cecylia Ignatow-

kiemu ks. Leonowi Dubrawskiemu,

nieźle zachowala się fasada z fi-

W 1708 roku z dwiema siostra-

katerią oraz stiukową dekoracją.

ska ­ przyszla przeorysza klasztoru

i uprzedzil o mojej wizycie robotni-

gurami dominikańskich świętych w

mi przybyla ze Lwowa do Kamieńca

Posiadala sześć oltarzy z obrazami

św. Katarzyny we Lwowie.

ków, porządkujących zabudowania

niszach. Strop świątyni popękal i

Barbara Korczewska i za skladki od

w bialych pozlacanych ramach. Przy

Murowany ośrodek dominika-

klasztorne. Kościól zostal nakryty

obecnie trwają prace umacniające

mieszczan ­ w tym Katarzyny Fre-

klasztorze dzialala szkola dla dziew-

nek otrzymal liczne fundacje, w tym

nowym dachem z sygnaturką, ale

fundamenty.

dro, prawdopodobnie krewnej zna-

cząt ­ dominikanki, jak zresztą inne

również od króla Zygmunta III. W

nadal jest podzielony na piętra beto-

Wedlug niektórych źródel, w

nego pisarza, oraz przeora klaszto-

zgromadzenia żeńskie, prawie nie

polowie XVII wieku jego zakonnicą,

nowym stropem. Po sztukaterii i ol-

chwili ponownego przekazania ko-

ru męskiego dominikanów o. Józefa

wychodzily ze swego klasztoru. W

a z czasem przeoryszą zostala córka

tarzach ­ nie ma śladu. Jeszcze go-

ściola grekokatolikom, w jego wnętrzu

Mocarskiego zakupily kamienicę

klasztorze byly rozmównice, prze-

Stefana Potockiego i Marii Mohylan-

rzej wyglądają zrujnowane cele ­ po

zachowal się wykonany w 1894 roku

pana Bohuna przy klasztorze fran-

dzielone drewnianymi kratami, w

ki, Zofia Wiktoria. Matka przekazala

klasztorze w ogóle jest niebezpiecz-

w Monachium wspanialy ikonostas.

których siostry przyjmowaly odwie-

dzających i krewnych.

W polowie XIX wieku dominikan-

ki byly szykanowane przez wladze,

stopniowo odbierano im majątki,

zlikwidowano szkolę. Ostatecznie w

1764 roku klasztor skasowano i w

jego pomieszczeniach umieszczono

urząd kryminalny i policyjny z kosza-

rami gubernialnego batalionu. Na po-

czątku XX wieku w kościele otwarto

cerkiew prawoslawną, demontując

przy tym rzeźby na fasadzie. W okre-

sie sowieckim calość zostala zamie-

niona na więzienie.

Po wojnie umieszczono tu ja-

kiś zaklad produkcyjny, a kościól

przedzielono na piętra: na dole

mieścila się stolarka, a na górze ­

sala sportowa. Za wladzy sowiec-

kiej wszystko niszczalo, aż w 1996

roku zostalo przekazane podolskiej

diecezji rzymskokatolickiej. Z braku

funduszy klasztor nadal stal pusty

i w 2009 roku wybuchl pożar, któ-

ry zniszczyl calkowicie drewniane

konstrukcje klasztoru. Świadkowie

twierdzą, że spowodowali go tury-

ści, którzy rozpalili ognisko pod mu-

Pozostalości klasztoru ss. dominikanek, dzwonnica obok

rami klasztoru od strony Smotrycza.

Klasztor ss. dominikanek w Belzie

Glównej Poczty przy ul. Kopernika we Lwowie

Wiatr przeniósl palący się papier na

Niestety nie udalo mi się go zobaczyć.

ciszkańskim. W 1712 roku przepro-

dach, pokryty papą...

nie chodzić. Ale prace porządkowe

jej na klasztor rodowy dwupiętrowy

Prawdopodobnie  przechowywany

wadzily się do niej, przysposabiając

Po pożarze klasztor zostal do-

i restauracja obiektu trwa powoli

palac kolo baszty Stefana Batorego.

jest gdzieś w rozebranym stanie.

budynek do potrzeb klasztoru i za-

kladnie przebadany przez pracow-

i zabytek zostanie odrodzony. Na

Klasztor zostal tu przeniesiony i obok

częly wznosić kościól p.w. św. Ar-

ników kamienieckiego rezerwatu.

dziedzińcu klasztoru zlożono odna-

rozpoczęto budowę nowego muro-

Lwów. Za budynkiem poczty

chaniola Michala. Budowę ukończo-

Przebadano ściany i fundamenty i

lezione nagrobki katolickie, niektóre

wanego kościola. Siostry nie zdążyly

glównej i gmachami uniwersytecki-

no w 1720 roku, ale w ciągu stulecia

odnaleziono wejście do starej groty

z nich mają wartość artystyczną.

tu jednak na dobre zagospodarować

mi, stoi przy ul Kopernika 36 samot-

świątynię niejednokrotnie przebudo-

oraz resztki ceramiki z okresu kultu-

domu, bo Kamieniec zajęli Turcy.

na dzwonnica, pomalowana na kolor

wywano. Jako fundatora wymienia

ry trypolskiej.

300 metrów od klasztoru do-

Przeniosly się więc do Żólkwi, gdzie

niebieski. To wszystko, co pozostalo

się Jana Potockiego, architektem

Do klasztoru trafilem dzięki po-

minikanów w Belzie stal żeński od-

zalożyly klasztor. Turcy tymczasem

po dawnym klasztorze dominikanek.

zaś byl ­ jak wszędzie w tym czasie

mocy wspanialego kamienieckiego

powiednik tego zakonu ­ konwent

przeksztalcili kościól na bastion arty-

Wedlug legendy, malżonka księcia

w Kamieńcu ­ Jan de Witte.

krajoznawcy Walerego Storczow-

sióstr dominikanek. Klasztor ufun-

leryjski. Po wyzwoleniu miasta 4 sio-