3

Wolna trybuna

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 marca­15 kwietnia 2019 nr 6 (322)

Zaslugi Jacka Milera dla Lwowa

licha, mam rozum i zdrowy rozsądek

czegokolwiek dal się przekonać, a do

(z których to korzystanie tak namięt-

tego niekiedy ,,temperatura" tych dys-

nie propaguję) i co? Dalem się wcią-

kusji wraz z uplywem czasu rośnie,

Jutro, 30 marca, w sali Senatu Palacu Kazimierzowskiego, Uniwersytet Warszawski, ul. Kra-

gnąć? Jeśli nawet tak, to znaczy, że

aż do stadium ,,walki na cepy" wlącz-

w którymś momencie pozwolilem

nie. Stracony czas, wyniszczające

kowskie Przedmieście, odbędzie się uroczyste wręczenie NAGRÓD PRZEGLĄDU WSCHOD-

sobie by zarówno o jednym i drugim

emocje, brak jakiejkolwiek korzyści.

NIEGO za rok 2018. W kategorii Nagroda im. Aleksandra Gieysztora odznaczenie pośmiertne

zapomnieć i ,,chwycilem za cep"!

Same straty.

zostalo przyznane Jackowi Milerowi, wieloletniemu dyrektorowi departamentu polskiego dzie-

Glupota! Do tego, odrzucilem kulturę

Niestety, niektórzy z tych, co ,,trol-

dzictwa kulturowego za granicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.

i finezję pojedynku, przekroczylem

lami" nie są, stosują w dyskusjach

nieprzekraczalne granice, pozwoli-

wlaśnie metody ,,trolli". Przekonani o

KONSTANTY CZAWAGA

lem, by zawladnęly mną wścieklość

swej wyższości i nieomylności, pewni,

i nienawiść. Później, już po wszyst-

że posiadają ,,monopol na prawdę",

Na Ziemi Lwowskiej Jacek Miler

kim, sam nie potrafilem zrozumieć,

są ,,impregnowani" na jakąkolwiek

zapisal się trwale w pamięci osób

jak moglo się stać podobne. Znowu

logiczną argumentację. Im się nie da

duchownych i świeckich różnych

bylem wściekly ­ tym razem na sie-

niczego wytlumaczyć, ich się nie da

narodowości i wyznań.

bie. Obiecalem więc sobie ­ nigdy

przekonać. Więcej! ,,Opór" rozmów-

­ Od wielu lat Ministerstwo Kultu-

więcej i dlatego pojawily się zasady

cy odbierają jako niczym osobistą

ry i Dziedzictwa Narodowego RP zaj-

mojej ,,higieny intelektualnej".

obrazę, którą to niby obrazą (a także

muje się tutaj ochroną i ratowaniem

Przyznaję, nie jest z tym latwo.

żądzą zwycięstwa) usprawiedliwiają

dziedzictwa kultury polskiej, dziedzic-

Przecież we wszystkich ,,drzemie"

użycie przez nich w dyskusji wszelkich

twa kultury lacińskiej, chrześcijań-

pragnienie zwycięstwa. Przecież nikt

,,chwytów". Ponieważ w sferze logiki i

skiej na obecnych terenach Ukrainy

nie lubi przegrywać, ,,ustępować pola

na temat dyskutować nie chcą bądź

­ powiedzial dziennikarzom Kuriera

boju", pozwalać się przeciwnikowi

nie potrafią (taka dyskusja wymaga

arcybiskup Mieczyslaw Mokrzycki,

cieszyć nawet pozorami zwycięstwa.

wiedzy, przyzwoitości, szacunku i

metropolita lwowski obrządku laciń-

Tak, praktycznie każdy z pytanych o

kultury), przenoszą dyskusję w sferę

skiego. ­ Jesteśmy bardzo wdzięcz-

to czy w imię zasad, kultury i przy-

emocji i sferę osobistą ­ absolutnie

ni wszystkim, którzy zainicjowali to

zwoitości jest gotów na siebie ogra-

nie mającą niczego z tematem dys-

wielkie dzielo. Wielkie zaslugi ma tu-

taj dyrektor Jacek Miler, który często

przyjeżdżal i wlożyl wiele sil, trudu,

pracy, aby ratować wiele dziel zapo-

mnianych, ulegających niszczeniu.

Jako Kościól rzymskokatolicki jeste-

śmy mu wdzięczni za to, że poświęcil

mian we Lwowie ­ wspominal Ward-

Józef Legowicz, proboszcz kościola

swój czas i swoje życie, tak możemy

kies Arzumanian, czlonek lwowskiej

św. Wawrzyńca powiedzial:

już teraz powiedzieć, dla tej wielkiej

wspólnoty ormiańskiej. ­ Jest to dla

­ W 54. roku życia Pan Bóg po-

sprawy. Niech Bóg będzie dla niego

nas wielka strata, że nie ma teraz z

wolal do wieczności śp. Jacka Milera.

nagrodą.

nami Jacka. Jest to też wielka stra-

Z wielkim bólem i żalem przyjęliśmy

­ Nasza wspólpraca z dyrekto-

ta dla Ormian lwowskich i w ogóle

wiadomość o jego śmierci. Jacek

rem Jackiem Milerem zaczęla się w

dla tego miasta. To, czego wspólnie

Miler 25 lat swojego życia poświę-

2007 roku. we Lwowie ­ wspominala

dokonaliśmy, pozostanie dla przy-

cil szczególnej trosce o dziedzictwo

Lilia Onyszczenko, dyrektor Zarządu

szlych pokoleń. To przede wszyst-

kultury polskiej. Jest to wielka strata

Ochrony Środowiska Historycznego

kim odnowienie Golgoty na dzie-

dla Polski i wielka strata dla Ukrainy.

Lwowskiej Rady Miejskiej. ­ Spotka-

dzińcu katedry ormiańskiej, również

Dyrektor bardzo wiele serca wlożyl w

liśmy się z dyrektorem w Warszawie,

fresków wewnątrz katedry i kolumny

to, co robil, poczynając od Muzeum

przy kawie, bo mieliśmy problem z

św. Krzysztofa w Zaulku Ormiańskim

Juliusza Slowackiego w Krzemieńcu.

malowidlami Jana Henryka Rosena

oraz nagrobków wybitnych Ormian

Szczególnie związal się ze Lwowem:

w katedrze ormiańskiej. Wówczas

na Cmentarzu Lyczakowskim. I bar-

katedra lacińska, Cmentarz Orląt... A

Towarzystwo Ormian Polskich, do

dzo wiele takich dziel. To wszystko

dla nas nade wszystko ­ kolegiata pw.

którego zwrócilam się o pomoc, za-

Jacek Miler pozostawil po sobie we

św. Wawrzyńca w Żólkwi. Tyle dobre-

poznalo mnie z dyrektorem Jackiem

Lwowie.

go zrobil dla Lwowa i dla Żólkwi. Wie-

Milerem. Bylo to bardzo mile i po-

Na Cmentarzu Orląt spotkali-

lokrotnie, kiedy przyjeżdżala komisja,

żyteczne spotkanie, bo omówiliśmy

śmy Janusza Balickiego, prezesa

by przyjmować ukończone prace w

wlaśnie ten problem. Dyrektor zapro-

Polskiego Towarzystwa Opieki nad

naszej kolegiacie, spotykalem się

ponowal pomoc Ministerstwa Kultury

Grobami Wojskowymi we Lwowie.

ze śp. Jackiem Milerem. Zawsze byl

i Dziedzictwa Narodowego RP i ta

­ Jacek Miler, czlowiek, którego

zrównoważony, ofiarny i glęboko za-

niczenia nalożyć ­ potwierdzi to bez

kusji wspólnego. Po wcześniejszym

nasza wspólpraca trwala wiele lat.

dzisiaj wspominamy, przyczynil się do

angażowany w odnowienie zniszczo-

wahania. Jednak w praktyce to już

lub późniejszym dokonaniu podob-

Razem zrobiliśmy w tym czasie bar-

ratowania miejsc pamięci, związanych

nych w okresie sowieckim zabytków.

tak ,,różowo" nie wygląda. Deklara-

nej ,,wolty", dają upust swym kom-

dzo wiele. Zaczęliśmy od pierwszego

z polską historią Lwowa i okolic ­ po-

Kolejnym obiektem troski Jacka

cje? Tak! Wykonanie... Dlatego ­ na-

pleksom, frustracjom, chamstwu,

etapu renowacji fresków katedry or-

wiedzial. ­ Na Cmentarzu Orląt Jacek

Milera o polskie dziedzictwo kulturo-

uczony wlasnym przykladem ­ wiem

zawiści, nienawiści wreszcie. Przy

miańskiej, a teraz już 12. etap jest

Miler jako dyrektor Departamentu

we na tych ziemiach stal się dawny

i rozumiem, jak jest ciężko zmusić

czym ­ zaznaczam ponownie ­ w

ukończony. Praktycznie wszystkie

Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i

kościól oo. jezuitów we Lwowie, prze-

się do przestrzegania zasad, szcze-

ich odczuciu wszystko to jest uspra-

malowidla Jana Henryka Rosena są

Strat Wojennych Ministerstwa Kultury

kazany przez wladze miasta Ukraiń-

gólnie wtedy, gdy widzimy, że przez

wiedliwione, gdyż ,,slusznej sluży

odrestaurowane, zabezpieczone i

i Dziedzictwa Narodowego RP bywal

skiemu Kościolowi greckokatolickie-

to ,,zwycięstwo" nam ucieka, a nasz

sprawie". Z dyskusji z podobnymi,

cieszą oczy mieszkańców Lwowa i tu-

wielokrotnie, rozmawial z czlonkami

mu pod cerkiew garnizonową.

rozmówca niby ,,zwycięża", gdyż wla-

jeśli się mialo nieostrożność wdać

rystów. Nasza wspólpraca poszerzyla

Polskiego Towarzystwa Opieki nad

­ Chcialbym serdecznie podzię-

śnie lamie wszystkie te zasady. Gdy

się w takową, wychodzi się poobija-

się też na inne obiekty. Zaczęliśmy od

Grobami Wojskowymi we Lwowie,

kować śp. Jackowi Milerowi za caly

nieuczciwie, prostacko, po chamsku

nym, obolalym i (jeśli się nie udalo

kolumny św. Krzysztofa na dziedziń-

stawial nam zadania, związane z

trud i troskę okazaną kościolowi je-

,,bije poniżej pasa", szydzi i obraża.

pokusie ustrzec i zeszlo się do po-

cu ormiańskim. Razem odnowiliśmy

opieką nad miejscami pamięci. Mamy

zuitów we Lwowie ­ powiedzial ks.

Trudno wtedy się ustrzec pokusie

ziomu ,,walki na cepy") z poczuciem

szereg nagrobków na Cmentarzu

o nim jak najlepsze wspomnienia. Byl

Stepan Sus, greckokatolicki kapelan

usprawiedliwienia wlasnej niegodzi-

winy. Chyba więc już lepiej mniejszą

Lyczakowskim oraz pomnik na górce

to czlowiek spokojny, rozważny, umial

wojskowy. ­ Znalem dyrektora Milera

wości jego niegodziwością. Bardzo

zaplacić cenę i po wypracowaniu

Powstańczej, również pomnik Jana

każdego wysluchać. Widzieliśmy

i wszyscy modliliśmy się o jego zdro-

trudno. Chęć zwycięstwa za wszelką

wlasnego kodeksu ,,intelektualnej

Kilińskiego w parku Stryjskim, pomnik

iskierki w jego oczach, bo zawsze

wie. Pamiętam spotkania z nim w tym

cenę (królująca ostatnio w naszym

higieny" odejść i zapomnieć i w po-

Bartosza Glowackiego. Trwają prace

mial wielkie plany do realizacji. Byl

kościele, gdy zostal otwarty i trzeba

świecie), w polączeniu z poczuciem

dobne ,,mlócki" się nie wdawać.

w kościele jezuitów, gdzie odnawiane

lwowiakiem z przekonania, chociaż

bylo ratować barokowe malowidla

krzywdy, są straszną trucizną!

Pozbylem się ,,znajomego". Zly

są freski. Jest jeszcze wiele innych

nie urodzil się w naszych stronach.

braci Ecksteinów. Nie bylo wtedy

Istnieje jeszcze problem stra-

jestem, zdenerwowany jestem, za-

dziel, które udalo się dokonać dzięki

Tacy pasjonaci robią swoją sprawę

zbyt wielu chętnych, by wspomagać

conego czasu. Jest to doskonale

smucony i męczy mnie irracjonalne

pomocy i finansowaniu Ministerstwa

dla przyszlych pokoleń. Jacek Miler

te prace. A on wlaśnie jako pierwszy

zauważalne na przykladzie bezsen-

poczucie winy. Jednak wiem, że

Kultury i Dziedzictwa Narodowego

pozostanie w naszej pamięci. Wie-

zaproponowal, że można te malowi-

sownych dyskusji prowadzonych z

gdybym tego nie zrobil, to moglo

RP oraz wspólpracy z Jackiem Mile-

rzymy, że następni, którzy przejmą po

dla uratować, powolując w tym celu

internetowymi ,,trollami" w ,,fejsbuko-

być znacznie gorzej. Dokladnie tak

rem. Dyrektor byl czlowiekiem bardzo

nim sprawę opieki nad miejscami pol-

międzynarodowy zespól polsko-ukra-

wych komentarzach". Nie, od lat już

zamierzam nadal postępować. Dys-

konkretnym, dotrzymywal slowa, latwo

skiej pamięci narodowej we Lwowie,

iński. Prace udalo się rozpocząć i na-

nie biorę w nich udzialu, ale niekiedy

kusja i spory? Bardzo proszę! Nawet

i owocnie z nim się wspólpracowalo.

będą kontynuować to wielkie dzielo.

szym zadaniem jest ich kontynuacja.

,,natykam się" na te, w których moi

nielogiczne, nawet malo rzeczowe!

Będzie go nam brakować w dalszych

Dlugoletnie prace konserwator-

Odnowione freski oraz wszystko, co

znajomi i przyjaciele bój z ,,trollami"

Tyle, że tylko do pierwszego ,,ciosu

kontaktach z Ministerstwem Kultury

skie przeprowadzone przy wspar-

się tutaj dokonalo ­ pozostaje jako

wiodą. Te ,,komentarzowe dyskusje"

cepem"! Do pierwszego chamstwa,

i Dziedzictwa Narodowego RP.

ciu finansowym Polski, przywrócily

pamięć o Jacku Milerze. Niech Pan

trwają nawet po kilka godzin. Tocze-

do pierwszej insynuacji, do pierwszej

­ Z Jackiem Milerem lączyla nas

piękno bylej kolegiacie ­ kościolowi

Bóg przyjmie śp. Jacka Milera do

nie ich jest bez sensu, bo przecież

obelgi. Tego wymaga moja ,,intelektu-

wspólna troska o dziedzictwo Or-

św. Wawrzyńca w Żólkwi. Ks. pralat

Królestwa Niebeskiego.

,,troll" nie po to jest ,,trollem" by do

alna higiena".