img
24
Okruchy historii
29 marca­15 kwietnia 2019 nr 6 (322) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Legendy starego Stanislawowa  (cz. 19)
niewiele obchodzily ­ wydal jej na-
Jeżeli pierwszy, u góry, widać wyraź-
IWAN BONDAREW
nie, to drugi, w dolnym prawym rogu
wet przepustkę, dzięki której mogla
pocztówki poniżej latarni jest niezbyt
odwiedzać cele więzienne o każdej
Ucieczka Korytowskiego
widoczny, gdyż zlewa się z ciemną
porze dnia i nocy.
Na zamku w Kamieńcu Po-
figurą na tle bramy ­ to jest wlaśnie
Kiedy Matylda po raz pierwszy
dolskim przewodnicy opowiadają
maly skrzypek, którym tak się za-
zobaczyla Korytowskiego ­ ,,śred-
historię o ucieczce legendarnego
chwyca francuski podróżnik.
niego wzrostu, eleganckiej postawy,
rozbójnika Ustima Karmeluka. Jego
Znane jest jego imię. To Dolo
bez brody", od razu w nim się zako-
podobno liczne kochanki przynosily
Falk. Urodzil się w 1898 roku i już
chala. Gdy ten poprosil ją o pomoc
mu jedzenie, zawinięte w chusty. Gdy
w ucieczce, dziewczyna dlugo się
w wieku pięciu lat z latwością ogry-
tych chust zebrala się setka, związal
nie wahala. Pewnego listopadowe-
wal doroslych. Jego ojciec, Bernard,
je razem w sznur i, spuszczając się
go wieczoru 1898 roku przyniosla
prowadzil drogerię, mieszczącą się w
na nim po murze fortecy, uciekl.
Konstanty Korytowski
do lecznicy palto i przyklejane wąsy.
prawym narożnym budynku, którego
Natomiast aferzysta Konstanty
nie widać na pocztówce. O malym
Wziąwszy się pod rękę z przebra-
naszym mieście duchownego z
Korytowski wybral inną drogę. Nie
nym Korytowskim śmialo skierowali
stanislawowskim wunderkindzie pi-
USA. Ksiądz byl już starszy, ale
mial stu kochanek, ale żeby uciec z
się ku wyjściu.
saly gazety europejskie, ale gdy Dolo
pelen werwy i bez trudu wszedl
więzienia w zupelności wystarczy-
podrósl, prasa stracila do niego zain-
Przy bramie stal żolnierz, nie-
na placyk widokowy na wieży ratu-
la mu jedna. Pod koniec XIX wieku
teresowanie.
dawno przeniesiony tu ze Lwowa,
szowej. Gdy pokazalem mu kopię
podawal się za hrabiego, zakupil od
Stary stanislawowski cmen-
który jeszcze nie odróżnial twarzy
starej pocztówki z widokiem rynku,
galicyjskich chlopów trzody za blisko
tarz
wszystkich więźniów. Na wszel-
zauważyl, że francuski tekst na niej
10 tys. koron, rozliczywszy się falszy-
Milość po grób
Jak się oświadczyć w milości?
ki wypadek strażnik zapytal córkę
­ Nie może być. A za kogo?
odnosi się bezpośrednio do nasze-
wym wekslem. Gdy afera się wydala,
Nie, to pytanie sformulowane jest
­ Za Fajfla.
Korytowskiego aresztowano. Znalazl
nieprawidlowo! Jak robi się propo-
­ To ten Fajfel co ma bielmo na
się w stanislawowskim areszcie śled-
zycję ręki i serca? W romantycznych
oku? Fajny zięć. A co daleś w posa-
czym, mieszczącym się w dawnym
filmach ma to być koniecznie droga
gu?
klasztorze trynitarzy przy ul. Staro-
restauracja, gdzie podczas wykwint-
­ Oj, nie pytaj. Ten hycel odarl
zamkowej 2. Hrabia wkrótce zacząl
nej kolacji ukochanej daruje się ob-
mnie żywcem ze skóry. Musialem
udawać chorego, więc przewieziono
rączkę. Można by też znaleźć jakieś
mu odstąpić ul. Kazimierzowską i pól
go do lazaretu więziennego, gdzie
inne egzotyczne miejsce (wierzcho-
Lelewela.
mial lepsze warunki.
lek Howerli, jezioro Syniewir lub dach
Należy dodać, że ul. Kazimie-
dwudziestopiętrowego bloku przy ul.
rzowska, to obecnie Mazepy, a Lele-
Nadbrzeżnej) i tam się oświadczyć.
wela ­ Przydworcowa.
Chociaż zdarza się, że chlopak mar-
kotnie wlecze się do Urzędu stanu
Śpiewak operowy
cywilnego (bo musi), by zlożyć poda-
historię opowiedziala mi
nie o rejestrację ślubu.
mieszkanka naszego miasta Ida
Otóż w starym Stanislawowie
Pasznicka.
Stanislawowski rynek
wszystko odbywalo się inaczej. Ba-
Na początku XX wieku jej bab-
go miasta, nawet wspomniany jest
dyrektora, kto z nią wychodzi. ,,To
dacz historii miasta Olena Buczyk
cia, wówczas 16-letnia panna Olga
w nim ratusz. Ale z powodu niewy-
mój wujek" ­ dumnie odpowiedziala
raźnego pisma nie mógl tekstu w
dziewczyna i para wyszla na ulicę.
calości odczytać.
Przy szpitalu wojskowym już czekal
Po wycieczce zwrócilem się do
parokonny fiakr, który zawiózl ich na
Olgi Slobodian, która doskonale zna
dworzec. Ale pociąg, którym plano-
język francuski. Dziewczyna rozszy-
wali ucieczkę, już odjechal. Popę-
frowala zawijasy i fachowo je prze-
dzając konie uciekinierzy dopędzili
Dolo Falk
tlumaczyla. Oto treść pisma:
go dopiero w Markowcach. Tu para
­ Gdzie stawiam krzyżyk ­ to
się rozdzielila: Korytowski pojechal
Tam poznal 17-letnią córkę na-
ratusz. Tylko na pocztówce wszyst-
do Rumunii, Matylda zaś doczeka-
czelnika więzienia Matyldę Dankie-
ko wygląda idealnie i wspaniale, ale
la się następnego pociągu i ruszy-
wicz. Bylo to bardzo dziwne dziew-
naprawdę to miejsce jest zawsze
la do Lwowa. Jednak na dworcu w
czę. Dziennikarze pisali, że ,,miala
brudne.
Stanislawowie rozpoznalkapral
romantyczna naturę". Często od-
Jest też krzyżyk poniżej. To
policji Kleinwachter, i wysadzil ją z
wiedzala więzienie, wybierala sym-
maly skrzypek. Ma 8 lat i już gra na
pociągu.
patycznych więźniów i kręcila z nimi
Teatr w Stanislawowie
Opowiedziala wszystko śled-
koncertach, a prócz tego jest naj-
romanse. Wedlug opisów byla nie-
opowiada, że za Austrii miejscowi
Burnadz, udala się z koleżankami
czym, ale w tym czasie Korytowski
lepszym szachistą w Galicji. Jest
wysoka, rumiana, ,,z przymrużonymi
chlopcy od czasu do czasu zapra-
do teatru. W tym dniu mial tam swój
byl już poza granicami imperium.
Żydem".
oczyma". Możliwe, że dziewczynie z
szali dziewczęta na stary cmentarz
koncert znakomity aktor i śpiewak
Otóż stanislawowscy fotogra-
takimi walorami trudno bylo znaleźć
(za obecnym hotelem ,,Nadija"). Je-
operowy Iwan Rubczak. Oprócz
fowie dokladali wiele starań, by z
dla siebie godnego kawalera na wol-
Spojrzenie postronnego
żeli myślicie, że chodzili po krzakach,
danych wokalnych śpiewak byl dość
Pewnego razu znajomy po-
brudnego placu przed rynkiem zrobić
ności, ale za kratami konkurencji nie
mylicie się bardzo. Mlodzieniec pod-
przystojny. Dziewczęta szly nie tyle,
prosil mnie o oprowadzenie po
piękny obrazek. Teraz o krzyżykach.
miala. Tatusia te wizyty widocznie
prowadzal wybrankę serca do gro-
aby go sluchać, ile po to, by popa-
bowca, w którym spoczywalo kilka
trzeć na swego idola. Dlatego wla-
pokoleń jego rodziny i pytal: ,,Czy nie
śnie wykupily miejsca w pierwszym
chcialabyś tam spoczywać?".
rzędzie parteru.
Byla to wlaśnie propozycja
W czasie występu wydarzyl się
matrymonialna, bowiem wówczas
zabawny przypadek. Nikt, oprócz
dziewczyna stawala się czlonkiem
dziewcząt w pierwszym rzędzie,
rodziny i automatycznie miala za-
tego nie zauważyl. Gdy śpiewak
rezerwowane miejsce w rodzinnym
wykonywal pieśń ,,Sto lat, mlodej
grobowcu. Jeżeli chlopak byl sym-
parze" zapomnial część tekstu, ale
patyczny, a grobowiec okazaly, to
nie zmieszal się i dalej śpiewal,
brzmiala odpowiedź: ,,Tak! Ale tyl-
jednak jego replikę, wypowiedzianą
ko po dlugim i szczęśliwym życiu z
szeptem, uslyszala mloda Ola. A
tobą!".
brzmialo to tak:
­ Sto lat, mlodej parze!!!
(szeptem) Niech to szlag trafi ­
Królewski posag
A oto prawdziwa stanislawow-
zapomnialem.
ska anegdota z początku XX wieku.
I dalej już wedlug slów pieśni.
Spotkalo się kiedyś na cmenta-
Występ Rubczaka zakończyly
rzu żydowskim dwóch żebraków.
burzliwe oklaski, które byly cal-
­ Cześć! Wydalem za mąż cór-
kowicie zaslużone ­ za talent i za
kę!
umiejętność wyjścia z sytuacji...
W tym dlugim budynku mieścilo się stanislawowskie więzienie