Modlitwa ekumeniczna i wspólne sprz±tanie na Cmentarzu £yczakowskim

Ocalmy przesz³o¶æ, zachowajmy przysz³o¶æ

 

Jurij Smirnow tekst

 
        W dniu 1 listopada czcimy Wszystkich ¦wiêtych, odwiedzamy groby naszych zmar³ych, przynosimy kwiaty, zapalamy znicze, polecamy naszych bliskich mi³osierdziu Bo¿emu. Przedtem porz±dkujemy groby, równie¿ te nieodwiedzane przez nikogo. Takich grobów na Cmentarzu £yczakowskim s± tysi±ce, a nawet dziesi±tki tysiêcy. Cmentarz ten, który zosta³ za³o¿ony w 1786 roku, który obejmuje teren ponad 40 hektarów, na którym pogrzebano setki tysiêcy osób, poniek±d reprezentuje dawny Lwów, którego dzisiaj ju¿ nie ma.

        Na tym cmentarzu znale¼li wieczny spoczynek dawni mieszkañcy naszego miasta. W kwaterach, które powsta³y w koñcu XVIII, na pocz±tku XIX wieku – widzimy obok siebie bardzo du¿o mogi³ austriackich i polskich. W koñcu XIX wieku przewa¿aj± groby polskie, obok – ukraiñskie, ormiañskie. W latach 20-30 XX wieku zosta³o tu pogrzebanych wielu znanych, zas³u¿onych mieszkañców Lwowa. W latach powojennych pochowano na tym cmentarzu równie¿ wielu Rosjan, a tak¿e osoby innych narodowo¶ci, które przyjecha³y do Lwowa. To w pewien sposób ukazuje, jakim by³ Lwów w koñcu XVIII wieku, w XIX wieku, w pierwszej po³owie XX wieku. Mogi³y, pomniki, napisy mówi± same o sobie.

Bardzo cieszy to, ¿e w dniu 24 pa¼dziernika, na tydzieñ przed Dniem Wszystkich ¦wiêtych, przysz³o na Cmentarz £yczakowski oko³o czterdziestu osób, aby wspólnie uporz±dkowaæ mogi³y na tym cmentarzu. Oczywi¶cie, osoby te nie mog± sprz±tn±æ wszystkich grobów. Na apel lwowskiej historyczno-spo³ecznej organizacji „Sumienie” odpowiedzieli wierni Apostolskiego ko¶cio³a ormiañskiego we Lwowie.

Administracja Cmentarza £yczakowskiego umo¿liwi³a realizacjê prac porz±dkowych, pomaga sprzêtem i rad±. Nie sposób te¿ nie zauwa¿yæ prac, które zosta³y wykonane w ci±gu ostatniego roku przy odnawianiu tej nekropolii. Dla przyk³adu, w¶ród grobów ormiañskich, odnowiono kaplicê sióstr benedyktynek, która przez wiele dziesiêcioleci by³a prawdziw± ruin± – mia³a ca³kowicie zniszczony dach. Zosta³ odnowiony nagrobek arcybiskupa Szymonowicza. W latach siedemdziesi±tych wandale roztrzaskali g³owê postaci, przedstawiaj±cej arcybiskupa.

W roku ubieg³ym, w Dniu Wszystkich ¦wiêtych Konsulat Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie zorganizowa³ wspania³± akcjê na Cmentarzu £yczakowskim – dostarczy³ oko³o 30 tys. zniczy, które zap³onê³y na wszystkich grobach, nawet w najdalszych zak±tkach cmentarza. Po raz pierwszy w calym okresie powojennym, na tym cmentarzu panowa³a niezwyk³a atmosfera, taka, która powinna mieæ miejsce na cmentarzach katolickich. Równie¿ w tym roku Konsulat stara siê o znicze na Cmentarz £yczakowski.

        By³oby dobrze, gdyby w takie akcje, które zorganizowa³a organizacja „Sumienie” i ko¶ció³ ormiañski zaanga¿owa³y siê równie¿ organizacje polskie Lwowa. Pocz±tki by³y dobre, przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi przed kilkoma laty aktywnie w³±czali siê w porz±dkowanie Cmentarza £yczakowskiego. Zachêcamy czytelników naszej gazety, aby w³±czyli siê w prace porz±dkowe na tym cmentarzu.

Przy grobie dr Józefa Torosiewicza i ks. Kajetana Kajetanowicza na wspólnej modlitwie ekumenicznej zgromadzili siê kap³ani i wierni ko¶cio³a ormiañskiego, greckokatolickiego, prawos³awnego oraz pastor ko¶cio³a ewangelickiego. Proboszcz ko¶cio³a ormiañskiego ks. Tadeos Geworgian, przed rozpoczêciem modlitwy ekumenicznej oznajmi³: „Jeste¶my bardzo wdziêczni naszym przodkom za ich wielki wk³ad w ¿ycie spo³eczne, w kulturê, w gospodarkê, w politykê tego kraju, tego miasta. Wyrazem naszej wdziêczno¶ci niech bêdzie opiek± nad ich mogi³ami oraz modlitwa za nich”. Ks. Tadeos rozpocz±³ modlitwê w jêzyku ormiañskim, nastêpnie kap³ani ko¶cio³a greckokatolickiego i prawos³awnego modlili siê w jêzyku ukraiñskim.

        Ks. Tadeos Geworgian, który jest jednym z organizatorów obecnej akcji, zapytany o sposób zorganizowania tego przedsiêwziêcia, odpowiedzia³: „To nie by³a nasza idea, chocia¿ kiedy¶ mieli¶my taki zamiar. Urzeczywistniæ ten zamiar uda³o siê dopiero wówczas, gdy po³±czyli¶my nasz wysi³ek z organizacj± „Sumienie”. Zadecydowali¶my, ¿e powinni¶my zacz±æ. Wspólnie opracowali¶my zasady dzia³ania i nasze spotkania zaowocowa³y. My¶lê, ¿e do nas przy³±cza siê równie¿ inne osoby, które s± zainteresowane ocaleniem pami±tek architektonicznych Lwowa i bêdziemy razem odnawiali to piêkne miasto”.

Niko³aj Koczarian, wiceprezes Stowarzyszenia Ormian Ukrainy powiedzia³: „Chcemy siê przyczyniæ do ukazania wk³adu Ormian w budowanie naszego miasta, w budownictwo, handel, politykê, sztukê”.

Inna Ba³ajan, prezes ormiañskiej m³odzie¿owej organizacji „Ajkazunk” zaznaczy³a, i¿ „jest to pierwsza wspólna akcja m³odzie¿y ormiañskiej i ukraiñskiej, ale nie ostatnia”.

Marian Wachu³a, prezes organizacji „Sumienie” powiedzia³: „Rozpoczynamy wszechstronn± akcjê, która nosi nazwê Ocalmy przesz³o¶æ, zachowajmy przysz³o¶æ. I w³a¶nie dzisiaj rozpoczyna siê pierwszy etap tego przedsiêwziêcia. Najwa¿niejsze jest to, ¿e mamy mo¿liwo¶æ pokazania spo³eczno¶ci naszego miasta i nie tylko naszego miasta – jak ze wzglêdu na wspólny cel, mog± po³±czyæ siê ró¿ni ludzie, ró¿ne organizacje, ró¿ne wyznania”.

„Zachowuj±c nasze dziedzictwo duchowe, mo¿emy przyczyniæ siê do tego, aby w warunkach totalnej globalizacji spo³eczeñstwa, ludzie, naród nie straci³ tego, co w ci±gu wieków ³±czy³o ich z przodkami i czyni³o ich lud¼mi z wielkiej litery” – podkre¶li³ prezes organizacji „Sumienie”. Nastêpnie Marian Wachu³a powiedzia³ o swoim pragnieniu uporz±dkowania miejsca walk Wojska Polskiego we wrze¶niu 1939 roku z okupantami niemieckimi i sowieckimi: „¯adnych dokumentów nie posiadamy, ale, wed³ug ¶wiadczeñ mieszkañców, byli to u³ani, podporz±dkowani bezpo¶rednio genera³owi Sosnkowskiemu. To miejsce znajduje siê w lesie Brzuchowickim (niedaleko Lwowa)”. Jednak formalno¶ci, zwi±zane z t± kwesti± jeszcze s± w toku za³atwiania. „Zosta³y wys³ane listy do Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie” – zaznaczy³ nasz rozmówca. „Na wiosnê zamierzamy rozpocz±æ poszukiwania dokumentacji, dotycz±cej miejsca mo¿liwego cmentarza w Brzuchowicach” – doda³.

Obecny na wspólnej modlitwie doradca mera Lwowa pan Igor O¿yjiwskyj powiedzia³: „W imieniu mera miasta Lwowa, dziêkujê wspólnocie ko¶cio³a ormiañskiego, m³odzie¿y, wszystkim tym, którzy siê tu zgromadzili, aby uczciæ pogrzebanych tu przedstawicieli narodu ormiañskiego”. Przedmówca wspomnia³ tak¿e o przedstawicielach innych narodowo¶ci, którzy spoczywaj± na tym cmentarzu. Do akcji do³±czy³ siê równie¿ doradca mera Lwowa pan Andrij Saluk. Jako zawodowy konserwator zabytków, pokaza³ pracuj±cym fachowe sposoby oczyszczenia i sprz±tania kamiennych pomników i nagrobków.

W pierwszym dniu akcji „Ocalmy przesz³o¶æ, zachowajmy przysz³o¶æ” uporz±dkowano oko³o czterdziestu mogi³ ormiañskich. Z pewno¶ci±, wiele osób we w³asnym zakresie uporz±dkowa³o groby swoich bliskich, aby w Dniu Wszystkich ¦wiêtych zapaliæ znicze, przynie¶æ kwiaty, pomodliæ siê. Migaj±ce ¶wiate³ka, szeleszcz±ce pod nogami li¶cie sk³aniaj± do refleksji i zadumy nad przemijaniem. Niech ten czas bêdzie dla nas zachêt±, aby „¶pieszyæ siê kochaæ ludzi, bo tak szybko odchodz±”.




Wróæ do strony g³ównej